این انجمن «انجمن مکانیک خاک و مهندسی پِی ایران» نام دارد که در این اساس‌نامه به‌اختصار «انجمن» نامیده می‌شود. ماهیت آن، انجمنی است صنفی، علمی، تخصصی، حرفه‌ای، پژوهشی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی.

مرکز اصلی انجمن در شهر تهران است. درصورت لزوم و با تصویب کمیسیون مادۀ ۱۰ قانون فعالیت احزاب و جمعیت‌ها، انجمن می‌تواند در سایر شهرهای کشور نیز شعبه یا دفتر یا نمایندگی دایر کند.

انجمن تابعیت جمهوری اسلامی ایران را دارد و تمامی اعضای آن التزام خود را به قانون اساسی و نظام جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌کنند و حق فعالیت علیه نظام را نخواهند داشت.

انجمن از تاریخ تأسیس برای مدت نامحدود تشکیل شده است.

طرح‌ها و برنامه‌ها و اقداماتی که در این اساس‌نامه پیش‌بینی شده و به‌نحوی با وظایف یکی از وزارتخانه‌ها یا سازمان‌های دولتی ارتباط پیدا می‌کند، پس از کسب موافقت وزارتخانه یا سازمان دولتی ذی‌ربط اجرا خواهد شد.

انجمن سه نوع عضو دارد:

اعضای پیوسته اعضای اصلی محسوب می‌شوند، حق رأی دارند، مکلف به پرداخت حق عضویت‌اند و به سه رده به‌شرح زیر تقسیم می‌شوند. شرایط احراز هر رده در آیین‌نامه‌های داخلی انجمن مشخص می‌شود:
الف: عضو پیوستۀ عادی؛
ب: عضو پیوستۀ متخصص؛
ج: عضو پیوستۀ متخصص ارشد.

تمامی دانش‌آموختگان رشته‌های وابسته به حرفۀ مکانیک خاک و مهندسی پِی (ژئوتکنیک) که فعالیت جاری در این حرفه دارند و تکنسین‌های رشتۀ مکانیک خاک و مهندسی پِی (ژئوتکنیک) و شرکت‌ها و انجمن‌های مهندسی می‌توانند به عضویت وابستۀ انجمن درآیند. اعضای وابسته حق رأی ندارند و حق عضویتشان طبق آیین‌نامه‌های داخلی انجمن مشخص و دریافت خواهد شد.

شخص حقیقی یا حقوقیِ ایرانی یا خارجی که کارنامۀ علمی یا تجربیِ ممتازی دارد و می‌تواند با انجمن همکاری کند و به ترقی و پیشبرد علمی و فنی آن کمک کند، واجد شرایط عضویت افتخاری است. برای عضویت افتخاری، تحصیلات یا سابقۀ کار مهندسی الزامی نیست. احراز عضویت افتخاری فقط با پیشنهاد هیئت‌مدیرۀ انجمن و پس از تصویب مجمع‌عمومی فوق‌العاده امکان‌پذیر است.

تبصرۀ ۱ : گرایش فکری و عملیِ اعضای افتخاریِ غیرایرانی باید هم‌راستا با اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران باشد یا حداقل همسو با اهداف استکبار جهانی نباشند. صورت اسامی اعضای افتخاری غیرایرانی باید به‌منظور تأیید صلاحیت به‌اطلاع وزارت کشور برسد.

هر فرد متخصص در رشتۀ مکانیک خاک و مهندسی پِی که دارای فعالیت جاری و مستمر بوده و حایز تمامی شرایط زیر باشد، می‌تواند با تصویب نهایی هیئت‌مدیره به عضویت انجمن درآید:

تبصرۀ ۲ در این اساس‌نامه به آن‌دسته از افرادی متخصص اطلاق می‌شود که در رشتۀ مکانیک خاک و مهندسی پِی (ژئوتکنیک) متخصص بوده و حداقل دارای دانش‌نامۀ مهندسی راه و ساختمان یا عمران باشند و این دانش‌نامه را مراجع رسمی کشور تأیید کرده باشند. در مادۀ ۷، طبقه‌بندی متخصص به‌تفکیک ذکر شده است.

ارکان انجمن عبارت‌اند از : ۱. مجمع‌عمومی؛ ۲. هیئت‌مدیره؛ ۳. بازرس یا بازرسان؛ ۴. هیئت داوری.

مجمع‌عمومی عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری در انجمن است که به‌صورت عادی یا فوق‌العاده تشکیل می‌شود.

مجمع‌عمومیِ عادی سالی یک‌بار و در اردیبهشت‌ماه تشکیل می‌شود. دعوت برای تشکیل مجمع‌عمومی عادی را هیئت‌مدیره حداقل پانزده روز قبل از تشکیل جلسه کتباً به اطلاع تمامی اعضای انجمن خواهد رساند. برای رسمیت‌یافتن جلسه، حضور نصف به‌علاوۀ یک نفر از اعضای پیوسته ضروری است. تصویب هر موضوع با رأی موافق اکثریت اعضای پیوستۀ حاضر در جلسه امکان‌پذیر است. درصورتی‌که در دعوت نخست، تعداد اعضای حاضر به حد نصاب نرسد، جلسۀ دوم به‌فاصلۀ حداقل ۱۵ روز با دعوت کتبیِ مجدد از همۀ اعضا تشکیل می‌شود و با هر تعداد عضو حاضر، رسمیت خواهد یافت.
مجمع‌عمومی عادی می‌تواند به‌صورت فوق‌العاده در هر زمان به‌تقاضای هیئت‌مدیره یا یک‌سوم کل اعضای پیوسته تشکیل شود. هیئت‌مدیره مکلف به دعوت و اجرای تشریفات مربوط است.

مجمع‌عمومی فوق‌العاده با رعایت تشریفات و اعلام در روزنامۀ رسمی مشابه، با تشریفات مجمع‌عمومی عادی و با شرایط زیر تشکیل خواهد شد:

تبصرۀ ۳ : دعوت برای مجمع‌عمومی فوق‌العاده کتبی است و حداقل تا دو هفته قبل از تشکیل آن، برای اعضا ارسال خواهد شد.

تبصرۀ ۴ : شرایط رسمیت‌یافتن مجمع‌عمومی فوق‌العاده همانند شرایط رسمیت‌یافتن مجمع‌عمومی عادی است.

تبصرۀ ۵ : تصمیمات مجمع‌عمومی فوق‌العاده با حداقل دوسوم آرای موافق از تعداد اعضای پیوستۀ حاضر در جلسه معتبر خواهد بود.

وظایف مجمع‌‌عمومی فوق‌العاده عبارت‌اند از: بررسی و اتخاذ تصمیم در مسائل زیر:

تبصرۀ ۶ : عزل هیئت‌مدیره باید با اطلاع وزارت کشور در دستورکار مجمع‌عمومی فوق‌العاده قرار گیرد.

مجامع عمومی را هیئت‌رئیسه‌ای مرکب از یک رئیس، یک منشی و دو ناظر اداره می‌کنند.

تبصرۀ ۷ : اعضای هیئت‌رئیسه با اعلام قبولی نامزدیِ خود در مجمع انتخاب خواهند شد.

انجمن دارای هیئت‌مدیره‌ای مرکب از ۵ نفر عضو اصلی و ۲ نفر عضو علی‌البدل خواهد بود که از میان اعضای پیوستۀ انجمن که دارای حق رأی باشند، در مجمع‌عمومی عادی انتخاب خواهند شد.

تبصرۀ ۸ : شعبه‌های انجمن در مراکز استان‌ها را هیئتی مرکب از ۲ نفر اداره خواهند کرد که منتخب اعضای شعبه‌اند و منتصب هیئت‌مدیرۀ مرکزی. اعضای این هیئت‌ها طبق دستورالعمل هیئت‌مدیرۀ مرکزی فعالیت خواهند کرد. حد نصاب تأسیس شعبه ۵ نفر عضو پیوسته است که در صورت نرسیدن به حد نصاب، انجمن می‌تواند دفتر یا نمایندگی دایر کند.

تبصرۀ ۹ : جلسه‌های هیئت‌مدیره با حضور سه نفر از اعضای آن رسمیت می‌یابد و تصمیم‌های اخذشده با اکثریت آرای موافق، معتبر خواهد بود.

تبصرۀ ۱۰ : اعضای هیئت‌مدیره حداکثر یک هفته بعد از انتخاب، تشکیل جلسه می‌دهند و از بین خودشان یک نفر رئیس، یک نفر نایب‌رئیس و یک نفر خزانه‌دار و یک نفر دبیر انتخاب خواهند کرد. حدود اختیارات آن‌ها را آیین‌نامۀ مربوط مشخص می‌کند.

تبصرۀ ۱۱ : ضروری است که اعضای هیئت‌مدیره در جلساتی شرکت کنند که حداقل ماهی یک‌بار تشکیل می‌شود و با حدنصاب ۳ نفر رسمیت می‌یابد. غیبت هریک از اعضای هیئت‌مدیره بدون عذرموجه و بدون اطلاع قبلی، بیش از سه جلسۀ متوالی، در حکم استعفا خواهد بود. صورت‌جلسات هیئت‌مدیره باید در دفتر مخصوص ثبت شود.

تبصرۀ ۱۲ : درصورت استعفا یا فوت یا سلب شرایط از هریک از اعضای هیئت‌مدیره، یکی از اعضای علی‌البدل با رعایت حق تقدم ازنظر کثرت تعداد آرا، برای مدت باقی‌ماندۀ دورۀ هیئت‌مدیره، به‌جای عضو اصلی انجام وظیفه خواهد کرد.

تبصرۀ ۱۳ : هیئت‌مدیره علاوه بر جلساتی که به‌طور مرتب، حداقل هرماه یک‌بار تشکیل خواهد داد، بنا به‌ضرورت، با دعوت کتبی یا ارسال رایانامه و تشکیل جلسۀ هیئت‌مدیره حداقل سه روز خواهد بود.

تبصرۀ ۱۴ : اعضای هیئت‌مدیره حقوق یا دستمزدی برای این سِمت خود دریافت نمی‌کنند، مگر با تصویب مجمع‌عمومی انجمن.

مجمع‌عمومی عادی، هیئت‌مدیره را برای مدت سه سال انتخاب خواهد کرد. انتخاب مجدد هریک از اعضای هیئت‌مدیره برای دوره‌های بعدی و حداکثر برای دو دورۀ متوالی، بلامانع است و هیئت‌مدیره موظف است ظرف حداکثر دو ماه قبل از پایان دورۀ تصدی خود، انتخابات هیئت‌مدیره جدید را برگزار کند و نتیجه را یک هفته قبل از پایان دورۀ تصدی خود، به وزارت کشور اعلام کند.

هیئت‌مدیره نمایندۀ قانونی انجمن بوده و وظایف و اختیارات آن به‌شرح زیر است:
حفظ و حراست اموال منقول و غیرمنقول، رسیدگی به حساب‌های انجمن در بانک‌ها، اجرای تشریفات قانونی، تعقیب جریان‌های قضایی و مالیاتی و ثبتی در تمامی مراحل قانونی در محاکم و نهادهای مرتبط، تعیین حکم و تعیین وکیل و عزل آن‌ها، حل‌وفصل دعاوی از طریق سازش و درنهایت، تفویض و واگذاری تمام یا قسمتی از اختیارات خود به هر شخص دیگر اعم از حقوقی یا حقیقی با حق توکیل. به‌طور کلی هیئت‌مدیره می‌تواند هر اقدام و معامله‌ای را که برای نقل‌وانتقال اموال منقول و تبدیل به احسن یا رهن‌گذاری ضروری بداند، به‌نام انجمن انجام دهد؛ به‌استثنای فروش اموال غیرمنقول که مستلزم تصویب مجمع‌عمومی است.

تبصرۀ ۱۵ : جز دربارۀ موضوعاتی که به‌موجب مفاد این اساس‌نامه، اخذ تصمیم و اقدام دربارۀ آن‌ها در صلاحیت خاص مجمع‌عمومی است، هیئت‌مدیره تمامی اختیارات لازم را برای ادارۀ امور دارد، مشروط به رعایت حدود موضوع انجمن.

تبصرۀ ۱۶ : تمامی اسناد و اوراق بهادار و تعهدآور با امضای رئیس هیئت‌مدیره یا نایب‌رئیس و خزانه‌دار و با مُهر انجمن معتبر خواهد بود.

تبصرۀ ۱۷ : دورۀ مدیریت رئیس هیئت‌مدیره، از مدت عضویتش در هیئت‌مدیره بیشتر نخواهد شد.

تبصرۀ ۱۸ : هیئت‌مدیره می‌تواند از بین اعضای واجد شرایط و درجهت اجرای اهداف مندرج در اساس‌نامه، کمیته‌های تخصصی انجمن را براساس پیشنهادهای مجمع‌عمومی و برمبنای آیین‌نامه‌های داخلی انجمن تشکیل دهد.

تبصرۀ ۱۹ : آیین‌نامه‌های اجراییِ مربوط به این اساس‌نامه بعد از تصویب هیئت‌مدیره و تأیید مجمع‌عمومی اجراشدنی خواهد بود.

تبصرۀ ۲۰ : تصمیم‌‌‌های گرفته‌شده در کمیته‌های تخصصی، پس از تصویب هیئت‌مدیره اجراشدنی است.

تبصرۀ ۲۱ : هیئت‌مدیره می‌تواند برای عضویت انجمن در انجمن‌های بین‌المللیِ مرتبط با رشته ژئوتکنیک (مکانیک خاک و مهندسی پِی) اقدام کند. دراین‌صورت باید مراتب را به‌اطلاع وزارت کشور برساند.

تبصرۀ ۲۲ : هیئت‌مدیره موظف است سه ماه قبل از تجدید انتخابات هیئت‌مدیره، موضوع را کتباً به‌اطلاع اعضای پیوسته برساند. داوطلبان عضویت در هیئت‌مدیره می‌توانند از قبل یا در مجمع‌عمومی، نامزد عضویت هیئت‌مدیره شوند و در هر دو حالت حداقل دو نفر عضو پیوستۀ واجد شرایطِ رأی‌دادن باید هریک از داوطلبان را تأیید کنند. درحالت نخست، فهرست نامزدها به‌ترتیب الفبا به‌ضمیمۀ دعوت‌نامۀ مجمع‌عمومی برای تمامی اعضای پیوسته ارسال خواهد شد.

مجمع‌عمومی عادی یک نفر را به‌عنوان بازرس اصلی و یک نفر را به‌عنوان بازرس علی‌البدل برای مدت یک سال انتخاب خواهد کرد.

تبصرۀ ۲۳ : انتخاب مجدد بازرس یا بازرسان بلامانع است.

وظایف بازرس یا بازرسان به‌شرح زیر است:

تمامی اسناد و مدارک مالی انجمن را هیئت‌مدیرۀ انجمن باید بدون قیدوشرط، حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ درخواست کتبی، برای بررسی در دسترس بازرس (یا بازرسان) قرار دهد.

برای رعایت شأن علمی و حرفه‌ای انجمن، در جلسۀ مجمع‌عمومی عادی و به‌موازات انتخاب هیئت‌مدیره، هیئتی به‌نام «هیئت داوری» شامل سه نفر عضو اصلی و دو نفر عضو علی‌البدل از بین اعضای پیوستۀ متخصص، برای مدت سه سال انتخاب خواهند شد. این هیئت مأموریت دارد که در اوضاع عمومی انجمن و نیز در اموری که طبق اساس‌نامه به‌عهدۀ آن هیئت است، اقدام کند و گزارش کار و نظر هیئت داوری را برای اجرا به هیئت‌مدیرۀ انجمن تسلیم کند.

اعضای هیئت داوری با رأی مخفیِ اعضای پیوسته و به‌صورت کتبی انتخاب خواهند شد.

درصورت استعفا یا تعلیق یا فوت هریک از اعضای اصلی هیئت داوری، یکی از اعضای علی‌البدل با رعایت حق‌تقدم از نظر کثرت تعداد آرا، خودبه‌خود عضو اصلی هیئت داوری خواهد شد.

تبصرۀ ۲۴ : درصورتی‌که یکی از اعضای اصلی هیئت داوری بیش از سه جلسۀ متوالی بدون داشتن عذر موجه از حضور در جلسه‌های هیئت داوری خودداری کند، خودبه‌خود استعفاکرده شناخته خواهد شد. تشخیص عذرموجه با بقیۀ اعضای حاضر هیئت داوری خواهد بود.

تبصرۀ ۲۵ : هیچ‌یک از اعضا نمی‌تواند به‌صورت هم‌زمان عضو هیئت‌مدیره و هیئت داوری باشد.

اعضای هیئت داوری می‌توانند به‌عنوان ناظر، بدون حق رأی، در جلسه‌های هیئت‌مدیره شرکت کنند. به‌هرحال مسئولیت ادارۀ انجمن به‌عهدۀ هیئت‌مدیره است.

درصورتی‌که در ادارۀ امور انجمن کوتاهی یا سوءقصدی در اجرای وظایف واگذارشده ملاحظه شود و شکایت کتبی در این خصوص به هیئت داوری برسد، در صورت واردبودن شکایت، هیئت داوری موضوع را به هیئت‌مدیره تذکر می‌دهد و چنانچه هیئت‌مدیره به این تذکر ترتیب اثر ندهد و به‌نحو اطمینان‌بخشی زمینۀ رفع نواقص را فراهم نیاورد، هیئت داوری حق دارد تشکیل مجمع‌عمومی فوق‌العاده را به‌منظور رسیدگی به طرز کار هیئت‌مدیره و در صورت لزوم تقاضای عزل آن‌ها، درخواست کند.

تبصرۀ ۲۶ : چنانچه هیئت‌مدیره برای دعوت مجمع‌عمومی فوق‌العاده در مدتی بیش از ۱۵ روز اقدام نکرد، هیئت داوری می‌تواند رأساً اقدام به دعوت مجمع‌عمومی فوق‌العاده کند.

تبصرۀ ۲۷ : رسیدگی به اختلافات فنی و عملی و حرفه‌ای بین اعضای انجمن در صلاحیت هیئت داوری است.

بودجۀ انجمن از راه جمع‌آوری حق عضویت اعضا تأمین می‌شود. درضمن، هیئت‌مدیره می‌تواند هدایا، کمک‌ها، منافع ناشی از وقف و نیز سایر کمک‌های مالی را بپذیرد.

درآمد و هزینه‌های انجمن در دفاتر قانونی ثبت می‌شود و شرح موازنۀ آن در پایان هر سال مالی، برای تأیید، به مجمع‌عمومی انجمن و درصورت درخواست بررسی، به کمیسیون مادۀ ۱۰ قانون فعالیت احزاب و جمعیت‌ها ارائه خواهد شد.

تبصرۀ ۲۸ : تمامی دفاتر مالی انجمن در مواقع مراجعۀ مأموران مالیاتی در اختیار آنان قرار خواهد گرفت.

تبصرۀ ۲۹ : سال مالی انجمن سال هجری شمسی است و همواره به پایان اسفندماه ختم می‌شود.

تبصرۀ ۳۰ : همۀ بودجۀ مازاد بر هزینه‌های انجمن در حساب مخصوصی به نام انجمن نزد بانک‌های رسمی کشور جمهوری اسلامی ایران نگهداری خواهد شد.

تمامی مدارک رسمی انجمن و پرونده‌ها و نوشته‌های رسمی در دفتر مرکزی انجمن نگهداری می‌شود. مکاتبات انجمن به‌امضای رئیس هیئت‌مدیره و در غیاب او نایب‌رئیس هیئت‌مدیره با مُهر انجمن، رسمی خواهد شد.

تبصرۀ ۳۱ : مصوبات و صورت‌جلسات هیئت‌مدیره در دفاتر مخصوص به‌ترتیبِ تاریخ، ثبت می‌شود و به‌امضای اعضای حاضر در جلسه می‌رسد.

هرگونه تغییر در مفاد اساس‌نامه و امضای هیئت‌مدیره درصورتی معتبر است که به تصویب مجمع‌عمومی رسیده باشد و کمیسیون مادۀ ۱۰ قانون فعالیت احزاب و جمعیت‌ها از آن مطلع باشد.

تبصرۀ ۳۲ : محل انجمن و اقامتگاه اعضای هیئت‌مدیره و اشخاص صاحب‌امضا و تغییرات بعدیِ آن باید به‌اطلاع وزارت کشور برسد و ظرف مدتی که اطلاع داده نشده، استناد به آن معتبر نخواهد بود.

انجمن دارای مُهر و آرم مخصوص خواهد بود که با تصویب هیئت‌مدیره و مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت کشور تهیه و استفاده خواهد شد.

تبصرۀ ۳۳ : هیئت‌مدیره در حفظ و حراست از مُهر و آرم انجمن مسئولیت قانونی دارد.

هرگونه نشریه فقط پس از کسب اجازه از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و گرفتن پروانۀ انتشار، با رعایت کامل قانون مطبوعات، تدوین و منتشر خواهد شد.

درصورت انحلال انجمن، مجمع‌عمومی فوق‌العاده هیئت تصفیه انتخاب می‌کند. این هیئت موظف خواهد بود پس از ادای دیون و وصول مطالبات انجمن، برای واگذاری اموال و املاک به یکی از مراکز آموزشی یا پژوهشیِ داخل کشور اقدام کند. هیئت مذکور موظف است یک نسخه از شرح کامل آن را برای بررسی، به کمیسیون مادۀ ۱۰ قانون فعالیت احزاب و جمعیت‌ها بفرستد.

تبصرۀ ۳۴ : درصورتی‌که تصمیم به انحلال انجمن گرفته شود یا به‌عللی انجمن منحل شود، تمامی دارایی‌های منقول و غیرمنقول، پس از وصول مطالبات و پرداخت بدهی‌ها، به یکی از مؤسسه‌های آموزشی و پژوهشیِ داخل کشور واگذار می‌شود و نیازی به تشریفات دیگر با کسب موافقت اعضای انجمن نخواهد بود.

این اساس‌نامه با چهار فصل و ۳۴ ماده و ۳۴ تبصره در اولین نشست اعضای مجمع‌عمومی انجمن در تاریخ ۱۵مهر۱۳۷۴ به‌‌تصویب رسید.